امکان شنود و سرقت بوق در گوشی های بی سیم

گفتگو با معاون وزیر ارتباطات و کارشناسان ارتباطات بی سیم
طاهره ساعدی
امکان شنود مکالمات و سرقت بوق از طریق تلفن های بی سیم قاچاق بسیار بالاست. دکتر وفا غفاریان، معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و مدیرعامل شرکت مخابرات ایران با اعلام این خبر به خراسان نسبت به استفاده از تلفن های بی سیم فاقد برند شناخته شده و غیر استاندارد هشدار داد. (سرقت بوق به معنای تماس تلفنی هر بیگانه ای از طریق تلفن شما با نفوذ در امواج فرکانسی تلفن های بی سیم است).
مهندس یگانه کارشناس مخابرات و ارتباطات بی سیم نیز با بیان این موضوع که حدود ٤٠ تا ٥٠ درصد تلفن های بی سیم موجود در بازار از طریق قاچاق وارد کشور می شود که بی کیفیت و فاقد استانداردهای لازم است، به خراسان می گوید: شرکت های تجاری و مراکزی که اطلاعات خاصی مبادله می کنند باید مراقب سرقت اطلاعات از طریق تلفن های بی سیم باشند.
مهندس محمدرضا مولوی مدیر گروه مخابرات دانشکده مخابرات نیز با اشاره به این که تلفن ثابت دارای امنیت بالایی برای مکالمات است، به مسئولان امنیتی کشور در رابطه با امنیت فرکانسی ضعیف ایران به ویژه در مرزها هشدار داد.یکی از رایج ترین و در عین حال ساده ترین ابزار استراق سمع، شنود و نشت اطلاعات و مکالمات، تلفن های بی سیم معمولی است که در اکثر منازل، اداره ها و اماکن تجاری و فروشگاه ها یافت می شود و مورد استفاده قرار می گیرد.
مهندس نیما یگانه، کارشناس مخابرات و ارتباطات بی سیم، با بیان این مطلب می گوید: تلفن های بی سیم دارای امواج رادیویی در باندهای مختلف UHF وVHF است.بسیاری از تلفن های بی سیم به صورت قاچاق و بدون هیچ کنترل و نظارتی وارد بازار ایران می شود که از نظر کیفی دارای سطح بسیار پایین است.
از آنجا که این تلفن ها ارزان قیمت است، بسیاری از شهروندان بدون توجه به کیفیت آن را خریداری می کنند.
باند فرکانسی این تلفن ها، باند فرکانس رادیویی FM است. این باند یک باند آزاد است و از امنیت خاصی برخوردار نیست، بنابراین با در اختیار داشتن یک رادیو دارای باند FM به راحتی می توان از محتوای مکالمات انجام شده با تلفن بی سیم در همسایگی خود اطلاع پیدا کرد وحتی گاهی با تلویزیون هم این کار امکان پذیر می شود. بنابراین باید توجه داشته باشید هرگز اسرار مهم و اطلاعات شخصی، خصوصی و تجاری خود را با استفاده از این تلفن ها به طور غیر مستقیم در دسترس اشخاص کنجکاو و فرصت طلب قرار ندهید. به عبارت دیگر بهتر است برای گفتگو در مورد اسرار شرکت تجاری یا مسائل خصوصی و زندگی خود از تلفن ثابت معمولی استفاده کنید.
مهندس یگانه می افزاید: سازندگان این نوع تجهیزات به خصوص در شرق آسیا و چین، با تخطی از قوانین و استانداردهای سازمان جهانی ارتباطات و مخابرات و سازمان تنظیم کننده استانداردها و مقررات رادیویی، تنها به منظورکاهش هزینه های تولید و افزایش سوددهی، تولیدات درجه ٣ خود را به صورت قاچاق بدون رعایت نکات ایمنی و استانداردها روانه بازار کشورهای در حال توسعه می کنند چرا که ورود این نوع وسایل ارتباطاتی بی سیم به کشورهای پیشرفته که با قوانین، ضوابط و استانداردهای خاصی به شدت کنترل می شود، تا حدودی غیر ممکن است.
کارشناس ارتباطات بی سیم می گوید: شرکت های معروف و بزرگ سازنده تلفن های بی سیم برای رفع این مشکل، سیستم های باندی تلفن را از سیستم های قدیمی خارج و روی سیستم گیگاباند طراحی کرده اند. این سیستم ها برای گوشی و رسیور تلفن بی سیم به گونه ای طراحی شده است که هر چند لحظه یک بار امواج رادیویی گوشی و رسیور را از یک فرکانس به فرکانسی دیگر به طور خودکار تغییر می دهد. بنابراین درصد شنود، استراق سمع و سرقت بوق این نوع تلفن ها خیلی پایین می آید و حتی به صفر می رسد.

---

به گفته مهندس یگانه، حدود ٤٠ تا ٥٠ درصد تلفن های بی سیم موجود در بازار، قاچاق و دارای سطح کیفی پایین است.
وی می افزاید: انواعی از تلفن های بی سیم با برد زیاد چند کیلومتری وجود داشت که به خاطر ایجاد اختلال در باندهای فرکانسی شبکه های ارتباطاتی نظامی و امنیتی استفاده از آنها ممنوع شد و اکنون فقط در بعضی روستاهای دور افتاده از این تلفن ها بهره گرفته می شود.
افزایش امنیت فرکانسی نیاز به بودجه های کلان و نصب و تجهیز سیستم هایی دارد که متاسفانه در حال حاضر نمی توانیم از آن استفاده کنیم.
به گفته مهندس یگانه، بی سیم های سیستم های امنیتی ما روی باند VHF کار می کند، در حالی که تمامی سیستم های امنیتی دنیا روی باند UHF است.
باند VHF دارای پهنای باند کم ولی دارای قدرت بالای عبور از موانع ( مثل ساختمان یا دیوار) می باشد. UHF پهنای باند بسیار بالایی دارد ولی قدرت عبور آن از موانع کم است که این ضعف باند UHF را با دستگاه ها و سیستم های مختلف برطرف می کنند به عبارت دیگر امکان کدگذاری و رمزگذاری برای غیر قابل شنود شدن در این باند (UHF) بسیار بیشتر از VHF است، بنابراین احتمال اختلال، استراق سمع و شنود در این باند را می توان بسیار پایین آورد و حتی به صفر رساند، در حالی که باند VHF فاقد این خصوصیت می باشد که در نتیجه احتمال شنود گفتگو و مکالمه در آن بالاست. در حال حاضر دستگاه ها و تجهیزات VHF برای نیروهای امنیتی و نظامی استفاده می شود و دستگاه های UHF برای مردم کاربرد دارد و به خاطر امنیت فرکانسی پایین در کشور ما استفاده از دستگاه های VHF ممنوع و با مجوز قابل بهره برداری است. فقط فرودگاه شهرداری تهران و راه آهن از باند VHF استفاده می کنند.
دکتر وفا غفاریان، مدیرعامل شرکت مخابرات ایران، در مورد شنود و سرقت بوق از تلفن های بی سیم می گوید: عامل اصلی این اشکال به فناوری و مباحث فنی دستگاه بر می گردد که البته بعضی از آنها دارای سیستم ایمن کننده است. نکته دوم میزان تشعشع تلفن هاست که هر چه برد فرکانسی آنها بیشتر باشد، امکان سرقت بوق و شنود مکالمه آن افزایش پیدا می کند. بنابراین استفاده از تلفن بی سیمی که برد امواج آن بیش از مساحت منزل است، می تواند مشکل ساز شود.
معاون وزیر ارتباطات می گوید: در بعضی روستاهای دور افتاده که مسئله تداخل امواج برای مراکز امنیتی و انتظامی وجود ندارد، شرکت مخابرات با مجوز سازمان تنظیم مقررات اجازه نصب آنتن تلفن های بی سیم با برد زیاد را داده است.
مهندس مولوی مدیر گروه مخابرات دانشکده مخابرات نیز می گوید: در ارتباطات بی سیم اگر ارتباطات به صورت آنالوگ باشد و رمزی روی سیگنال وجود نداشته باشد، احتمال شنود و استراق سمع افزایش پیدا می کند البته احتمال شنود مکالمات تلفن همراه با وجود این که جزو شبکه بی سیم به شمار می رود، به دلیل برخورداری از سیستم کدینگ و رمزگذاری پیشرفته بسیار دشوار است، چون نیاز به دستگاه های بسیار گران قیمت قوی و پیشرفته دارد.
به گفته مهندس مولوی، در واقع امن ترین دستگاه ارتباطاتی برای مکالمه، تلفن ثابت است.وی می افزاید: بعضی افراد سودجو و یا جاسوس، با گذاشتن یک دستگاه "برود کستینگ" در آن سوی مرز، اقدام به ارسال امواجی به این سوی مرز برای گروه های خاص خود می کنند و این گروه ها با یک دستگاه گیرنده در داخل کشور مکالمات لازم را می گیرند این مسئله به نوعی یک جنگ الکترونیک محسوب می شود.
مهندس مولوی می گوید: باند فرکانسی یک نعمت خدادادی و به مانند یک رودخانه است که هر کشوری می تواند به طور مناسب از آن استفاده کند.
بنابراین برای این که از ورود فرکانس های مخل امنیت کشور از آن سوی مرز جلوگیری کنیم، باید با استقرار فرستنده و تداخل امواج یا پارازیت انداز امنیت فرکانسی را در مرزها افزایش دهیم. ارسال موج کوتاه، عامل دیگری برای ناامن کردن فضای فرکانسی کشور است. بنابراین استفاده از تلفن های بی سیم با برد متوسط و بالا، باید زیر نظر سازمان تنظیم مقررات صورت گیرد.
مدیر گروه مخابرات دانشکده مخابرات می گوید: باند VHF نویز پذیرتر از باند UHF است، بنابراین استفاده از این باند برای شبکه های امنیتی و نظامی خیلی مناسب نیست. البته با باند VHF اطلاعات بیشتری ارسال و دریافت می شود ولی همان طور که گفته شد خیلی از دستگاه ها و تجهیزات مخابراتی می تواند با ایجاد نویز روی این باند، اختلالات و مشکلاتی در آن به وجود آورد.
تلفن های بی سیم مانند یک فرستنده- گیرنده در باند FM عمل می کند که در صورت برد بالا می تواند در بی سیم های پلیس نیز که در باند VHF کار می کند، تداخل امواج ایجاد کند. بنابراین چون پلیس و نیروهای امنیتی ما از باند VHF استفاده می کنند، به مردم اجازه استفاده از تلفن های بی سیم برد بالا داده نمی شود. حتی تلفن های بی سیم با برد کوتاه که به صورت غیر استاندارد برای مصارف خانگی ساخته و از طریق قاچاق وارد کشور می شود، چون فاقد ضوابط و مقررات سازمان تنظیم مقررات است، می تواند در بی سیم های پلیس تداخل ایجاد یا سیگنال های مراکز حساس را دریافت کند.همچنین استفاده از این نوع تلفن ها به ویژه برای مراکز تجاری و حساس که اطلاعاتی را رد و بدل می کنند و مایل به افشای آن نیستند، مناسب نیست، چون از جمله دستگاه هایی است که به راحتی می توان مکالمات صورت گرفته از طریق آن را شنید.دکتر صادق زاده رئیس کمیته مخابرات مجلس نیز در همین رابطه می گوید: یکی از مشکلات موجود در تلفن های بی سیم معمولی که در منازل و بعضی اداره ها و سازمان ها و مراکز تجاری استفاده می شود، سرقت بوق است. به عبارت دیگر گاهی ممکن است در فیش تلفنتان تعرفه هایی را برای مکالماتی مشاهده کنید که اصلا انجام نداده اید چون یکی از ویژگی های تلفن های بی سیم غیر استاندارد و قاچاق این است که به راحتی می توان در باند فرکانسی آن نفوذ کرد و از این طریق و با تلفن شما، مکالماتی را با مکان های مختلف انجام داد.